Ngón chân bị lở loét không chỉ gây đau đớn, mất thẩm mỹ mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Tình trạng này có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau như va chạm, nhiễm trùng, hoặc biến chứng của bệnh tiểu đường. Hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và hướng điều trị phù hợp là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe đôi chân của bạn mỗi ngày. Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Ngón chân bị lở loét là bệnh gì?
Ngón chân bị lở loét là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý tiềm ẩn liên quan đến tuần hoàn, thần kinh hoặc nhiễm trùng. Tình trạng này có thể xuất phát từ những nguyên nhân như:
- Bệnh tiểu đường: Người bị tiểu đường dễ gặp biến chứng lở loét da chân, đặc biệt là bàn chân. Do lượng đường trong máu cao làm tổn thương dây thần kinh và mạch máu, khiến vết thương lâu lành và dễ nhiễm trùng.
- Bệnh động mạch ngoại biên: Do lưu lượng máu đến chân giảm, các mô không được nuôi dưỡng đầy đủ, gây nên loét da, hoại tử nếu không điều trị kịp thời.
- Nhiễm trùng do vi khuẩn: Chấn thương nhỏ, trầy xước hoặc móng chân mọc ngược cũng có thể dẫn đến viêm loét nếu vùng da bị nhiễm khuẩn.
- Bệnh lý thần kinh ngoại biên: Người bệnh có thể mất cảm giác đau ở ngón chân, khiến vết thương nhỏ không được chú ý và phát triển thành lở loét nghiêm trọng.
Nếu bạn gặp tình trạng ngón chân bị lở loét, đặc biệt là kéo dài hoặc không lành, cần đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân gây lở loét ngón chân phổ biến
Tình trạng loét ngón chân có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm các yếu tố bệnh lý, tác động cơ học và nhiễm trùng. Việc xác định đúng nguyên nhân sẽ giúp điều trị hiệu quả và ngăn ngừa tái phát.
Nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc nấm
Nhiễm trùng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây loét ở ngón chân. Các vết xước nhỏ, móng mọc ngược, hoặc vệ sinh kém tạo điều kiện cho vi khuẩn hoặc nấm xâm nhập. Những vi sinh vật này làm tổn thương mô da, gây viêm, chảy mủ, có mùi hôi và tạo thành vết loét. Nếu không được xử lý đúng cách, vết loét có thể lan rộng và dẫn đến nhiễm trùng sâu hoặc hoại tử.
Biến chứng của bệnh tiểu đường
Người mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ cao bị loét chân, đặc biệt là vùng ngón chân. Nguyên nhân là do tăng đường huyết kéo dài gây tổn thương mạch máu và dây thần kinh ngoại biên. Khi dây thần kinh bị tổn thương, người bệnh mất cảm giác đau ở chân, không nhận ra các vết thương nhỏ. Đồng thời, tuần hoàn máu kém khiến vết loét lâu lành và dễ nhiễm trùng. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến cắt cụt chi nếu không điều trị kịp thời.
Chấn thương, va đập hoặc cắt phải
Những chấn thương cơ học như đá vào vật cứng, cắt phải khi làm móng, hay bị đè ép lâu ngày cũng có thể gây loét ngón chân. Với những người có hệ miễn dịch yếu hoặc mắc bệnh nền, vết thương nhỏ cũng dễ tiến triển thành loét do cơ thể không đủ khả năng chống lại vi khuẩn xâm nhập. Việc đi giày chật, không phù hợp cũng làm tăng nguy cơ này.
Tuần hoàn máu kém hoặc bệnh lý về mạch máu
Khi tuần hoàn máu kém, lượng máu mang oxy và dưỡng chất đến các chi, đặc biệt là bàn chân và ngón chân bị giảm sút. Tình trạng này thường gặp ở những người mắc bệnh động mạch ngoại biên (PAD), xơ vữa động mạch, hoặc cao huyết áp kéo dài. Máu không lưu thông hiệu quả khiến mô bị thiếu dinh dưỡng, dẫn đến hoại tử và hình thành vết loét.
Ngoài ra, người bệnh còn có thể cảm thấy lạnh chân, tê bì, đau khi đi lại hoặc thậm chí đau ngay cả khi nghỉ ngơi. Nếu không được điều trị đúng cách, vết loét có thể lan rộng và rất khó lành do lượng máu nuôi không đủ.
Phân loại lở loét ở chân
Việc phân loại tình trạng lở loét da chân được thực hiện dựa trên nguyên nhân lở loét da chân, từ đó giúp các bác sĩ xác định được phác đồ điều trị phù hợp nhất. Dưới đây là các dạng loét chân phổ biến nhất hiện nay:
Loét do ứ tĩnh mạch
Loét do ứ tĩnh mạch thường xảy ra ở vùng cổ chân, đặc biệt là mặt trong. Nguyên nhân là do máu từ chân không được đưa trở lại tim một cách hiệu quả, dẫn đến ứ đọng, sưng nề và vỡ mao mạch. Loét tĩnh mạch thường kèm theo phù, cảm giác nặng chân, da xung quanh có thể đổi màu nâu sẫm do lắng đọng hemosiderin. Loại loét này tiến triển chậm nhưng khó lành nếu không được chăm sóc đúng cách.
Loét thần kinh (loét do bệnh tiểu đường)
Đây là dạng loét phổ biến ở người bị tiểu đường. Do biến chứng thần kinh ngoại biên, bệnh nhân mất cảm giác ở bàn chân, khiến những vết thương nhỏ không được phát hiện và chăm sóc kịp thời. Loét thường xuất hiện ở các điểm tỳ đè như gót chân, đầu ngón chân và có nguy cơ nhiễm trùng cao. Nếu không điều trị đúng, loét thần kinh có thể lan rộng và dẫn đến hoại tử.
Loét động mạch (thiếu máu cục bộ)
Loét do thiếu máu cục bộ xảy ra khi lưu lượng máu động mạch đến chân bị giảm sút nghiêm trọng, thường do xơ vữa động mạch hoặc bệnh động mạch ngoại biên. Vết loét thường khô, có bờ sắc gọn, xuất hiện ở các vùng xa tim như đầu ngón chân, mé ngoài bàn chân. Bệnh nhân thường cảm thấy đau dữ dội, đặc biệt là về đêm hoặc khi chân hạ thấp. Loại loét này rất khó lành và dễ hoại tử nếu không được điều trị mạch máu.
Loét da chân nhiễm trùng
Loét da chân do nhiễm trùng có thể phát sinh từ vết thương nhỏ không được chăm sóc đúng cách. Vi khuẩn, nấm hoặc virus xâm nhập gây viêm, sưng đỏ, có dịch mủ và có mùi hôi. Vùng da xung quanh thường nóng, đau và có thể lan rộng nhanh chóng. Loét nhiễm trùng cần điều trị tích cực bằng kháng sinh, chăm sóc vết thương và theo dõi chặt chẽ để tránh biến chứng nặng hơn.
Những biểu hiện của bệnh ngón chân bị lở loét
Lở loét ở ngón chân không chỉ gây khó chịu mà còn là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các biểu hiện bất thường sẽ giúp người bệnh chủ động điều trị và phòng tránh biến chứng nguy hiểm.
Sưng đỏ, nóng rát quanh vết loét
Một trong những dấu hiệu sớm của loét ngón chân là tình trạng sưng đỏ và cảm giác nóng rát quanh khu vực tổn thương. Đây là phản ứng viêm tự nhiên của cơ thể khi mô bị tổn thương hoặc nhiễm trùng. Người bệnh có thể cảm thấy đau nhói, khó chịu, đặc biệt khi di chuyển hoặc mang giày.
Tiết dịch mủ hoặc có mùi hôi
Khi vết loét tiết dịch màu vàng, xanh hoặc trắng đục kèm theo mùi hôi khó chịu, đó là dấu hiệu rõ ràng của nhiễm trùng. Vi khuẩn đã xâm nhập vào mô da, gây phá hủy cấu trúc tế bào và hình thành mủ. Nếu không xử lý kịp thời, nhiễm trùng có thể lan sâu vào xương hoặc máu, đe dọa đến tính mạng
Vết loét lan rộng, không hồi phục sau 3-5 ngày
Thông thường, một vết thương nhỏ sẽ có dấu hiệu hồi phục sau vài ngày. Tuy nhiên, nếu vết loét ngày càng lan rộng, đau tăng dần và không có dấu hiệu lành lại sau 3–5 ngày, đó là biểu hiện của một vấn đề nghiêm trọng. Tình trạng này thường gặp ở người bị tiểu đường, bệnh mạch máu, hoặc suy giảm miễn dịch. Cần đến bác sĩ để được thăm khám và điều trị chuyên sâu.
Cách xử lý khi ngón chân bị lở
Khi phát hiện lở loét da chân, việc xử lý đúng cách ngay từ đầu sẽ giúp hạn chế nhiễm trùng, giảm đau và ngăn ngừa biến chứng. Dưới đây là các bước quan trọng bạn cần thực hiện:
Sơ cứu và làm sạch vết loét
Ngay khi phát hiện ngón chân bị lở, hãy rửa sạch vết thương bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ (như povidine). Không nên dùng oxy già hay cồn vì có thể gây tổn thương thêm mô hạt đang hình thành. Dùng gạc sạch để lau khô nhẹ nhàng và giữ vết thương khô thoáng. Tránh để bụi bẩn hoặc vi khuẩn tiếp xúc trực tiếp với vết loét.
Bôi thuốc theo chỉ định (thuốc kháng sinh, chống viêm)
Sau khi làm sạch, bạn nên bôi thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ. Các loại thuốc thường dùng bao gồm:
- Thuốc mỡ kháng sinh (như Neomycin, Mupirocin) giúp ngăn ngừa nhiễm trùng.
- Thuốc chống viêm, giảm sưng nếu vết loét gây đau, sưng nóng.
- Dung dịch bôi ngoài da chứa bạc sulfat hoặc iod để hỗ trợ diệt khuẩn.
Không tự ý dùng thuốc kháng sinh đường uống nếu chưa có chỉ định y tế, vì dễ gây nhờn thuốc và khó kiểm soát vi khuẩn.
Khi nào cần đến bác sĩ để can thiệp y tế
Bạn nên đến cơ sở y tế nếu xuất hiện một hoặc nhiều dấu hiệu sau:
- Vết loét ngày càng lan rộng hoặc sâu hơn.
- Có dấu hiệu nhiễm trùng nặng: sốt, sưng to, mủ, mùi hôi.
- Vết thương không lành sau 5–7 ngày dù đã vệ sinh và bôi thuốc.
- Đau nhức tăng dần hoặc mất cảm giác vùng chân.
- Bạn có bệnh nền như tiểu đường, rối loạn đông máu, suy giảm miễn dịch.
Việc can thiệp kịp thời có thể ngăn chặn các biến chứng nghiêm trọng như hoại tử hoặc nhiễm trùng máu.
Cách phòng ngừa loét ngón chân hiệu quả
Phòng ngừa loét ngón chân là điều quan trọng, đặc biệt đối với người có nguy cơ cao như bệnh nhân tiểu đường, người cao tuổi hoặc người có tuần hoàn máu kém. Dưới đây là những biện pháp đơn giản nhưng mang lại hiệu quả lâu dài:
Chăm sóc da chân đúng cách hàng ngày
Việc giữ cho đôi chân luôn sạch sẽ và khô thoáng là bước đầu tiên để ngăn ngừa loét. Hãy rửa chân mỗi ngày bằng nước ấm, lau khô kỹ đặc biệt là giữa các kẽ ngón. Dưỡng ẩm vùng da khô bằng kem phù hợp để tránh nứt nẻ. Tuy nhiên, không bôi kem vào giữa các kẽ ngón để tránh ẩm ướt gây nấm. Ngoài ra, nên cắt móng chân đúng cách, tránh để móng mọc ngược làm tổn thương da.
Kiểm tra bàn chân định kỳ nếu mắc bệnh mãn tính
Người mắc bệnh tiểu đường, suy giãn tĩnh mạch hoặc bệnh lý về thần kinh nên kiểm tra bàn chân mỗi ngày. Quan sát kỹ các dấu hiệu như: vết trầy xước, phồng rộp, đổi màu da, hoặc mất cảm giác. Nếu có vết thương nhỏ, cần xử lý ngay để tránh tiến triển thành loét. Việc khám định kỳ với bác sĩ chuyên khoa cũng giúp phát hiện sớm nguy cơ và có hướng điều trị phù hợp.
Chọn giày dép phù hợp để tránh tổn thương
Giày dép quá chật, cứng hoặc không phù hợp có thể gây cọ xát, tạo áp lực lên các điểm nhạy cảm ở ngón chân. Hãy chọn giày mềm, vừa vặn, có đế êm và thoáng khí. Với người mắc bệnh tiểu đường, nên sử dụng giày chuyên dụng để bảo vệ chân tốt hơn. Đồng thời, tránh đi chân trần để hạn chế nguy cơ bị vật sắc nhọn làm tổn thương da.
Những biến chứng nguy hiểm khi bỏ qua việc không điều trị
Việc xem nhẹ hoặc chậm trễ trong điều trị loét ngón chân có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng. Những biến chứng này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng vận động mà còn đe dọa đến tính mạng nếu không được can thiệp kịp thời.
.jpg)
Nhiễm trùng lan rộng
Nếu vết loét không được chăm sóc đúng cách, vi khuẩn có thể xâm nhập sâu vào mô dưới da, gây viêm mô tế bào hoặc nhiễm trùng máu (nhiễm khuẩn huyết). Tình trạng này khiến vùng da sưng to, đỏ, nóng và có thể lan nhanh sang các khu vực khác. Trong trường hợp nặng, nhiễm trùng có thể ảnh hưởng đến hệ thống tuần hoàn và dẫn đến sốc nhiễm trùng, một tình trạng nguy hiểm đến tính mạng.
Hoại tử mô và nguy cơ phải cắt bỏ chi
Khi máu không thể lưu thông đến vùng tổn thương trong thời gian dài, các mô sẽ chết dần, dẫn đến hoại tử. Vùng hoại tử chuyển sang màu đen, cứng và không còn khả năng phục hồi. Đây là biến chứng nặng thường gặp ở người mắc bệnh tiểu đường hoặc bệnh mạch máu ngoại biên. Trong nhiều trường hợp, để ngăn nhiễm trùng lan rộng, bác sĩ buộc phải chỉ định cắt bỏ ngón chân, bàn chân hoặc cả chi dưới.
Ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe toàn thân
Ngoài những tổn thương tại chỗ, loét ngón chân kéo dài còn làm suy giảm chất lượng cuộc sống. Người bệnh thường xuyên đau đớn, mất ngủ, khó vận động và dễ bị trầm cảm do lo lắng. Nếu để nhiễm trùng lan rộng, các cơ quan nội tạng cũng có thể bị ảnh hưởng, đặc biệt là ở người có hệ miễn dịch yếu. Điều này làm tăng nguy cơ nhập viện, biến chứng nội khoa và chi phí điều trị kéo dài.
Kết luận
Loét ngón chân không chỉ gây đau đớn, bất tiện trong sinh hoạt mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và các biện pháp xử lý đúng cách sẽ giúp bạn bảo vệ đôi chân và sức khỏe tổng thể. Đặc biệt, với những người mắc bệnh mãn tính như tiểu đường hay bệnh lý mạch máu, việc chăm sóc chân hàng ngày và khám định kỳ là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa tình trạng loét diễn tiến nặng. Hãy luôn chủ động trong việc bảo vệ đôi chân, nền tảng của mọi hoạt động sống.
