Bong gân cổ chân là một trong những chấn thương thường gặp nhất trong sinh hoạt hằng ngày và khi chơi thể thao. Dù không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không được xử lý đúng cách, bong gân có thể gây biến chứng lâu dài như lỏng khớp, đau mạn tính hoặc suy giảm khả năng vận động.
Vậy làm sao để nhận biết sớm? Khi nào nên tự xử lý tại nhà và khi nào cần đến bác sĩ? Hãy cùng Dr. Dư Tuy tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
I. Bong gân cổ chân là gì?
Bong gân cổ chân là tình trạng dây chằng quanh khớp cổ chân bị kéo giãn quá mức hoặc rách do chấn thương, thường xảy ra khi cổ chân bị xoắn, vặn đột ngột hoặc va chạm mạnh. Biểu hiện thường là đau, sưng, bầm tím và khó đi lại.
Nguyên nhân phổ biến:
-
Trượt ngã khi đi bộ, leo cầu thang
-
Tiếp đất sai tư thế sau khi nhảy
-
Vận động mạnh mà không khởi động kỹ
-
Mang giày cao gót hoặc giày không phù hợp
-
Va chạm trong thể thao (bóng đá, bóng rổ, tennis...)
II. Phân loại bong gân cổ chân
Bong gân cổ chân được chia thành 3 mức độ tùy theo mức độ tổn thương của dây chằng:
-
Độ 1 (Nhẹ): Dây chằng giãn nhẹ hoặc rách vi thể, cổ chân còn ổn định. Có thể đi lại nhưng thấy đau nhẹ.
-
Độ 2 (Trung bình): Dây chằng rách một phần. Dấu hiệu rõ rệt: sưng, bầm tím, đau khi vận động, cảm giác lỏng khớp.
-
Độ 3 (Nặng): Dây chằng rách hoàn toàn, khớp mất ổn định. Không thể đứng hoặc bước đi, sưng tấy và bầm tím lan rộng.
III. Dấu hiệu nhận biết bong gân cổ chân
Việc phát hiện sớm giúp hạn chế tổn thương nghiêm trọng. Những dấu hiệu điển hình bao gồm:
-
Nghe tiếng “rắc”: Do dây chằng bị kéo căng hoặc rách.
-
Đau cổ chân: Xuất hiện ngay sau chấn thương, tăng khi vận động hoặc chịu lực.
-
Sưng nề: Thường xảy ra sau vài phút đến vài giờ quanh vùng cổ chân.
-
Bầm tím: Xuất hiện rõ rệt ở bong gân độ 2, 3; có thể lan xuống bàn chân.
-
Hạn chế vận động: Cứng khớp, khó gập duỗi cổ chân.
-
Khớp lỏng lẻo: Mất ổn định khi đi lại, dễ té ngã.
IV. Cách xử lý bong gân cổ chân tại nhà
Khi bong gân ở mức độ nhẹ đến trung bình, bạn có thể áp dụng phương pháp R.I.C.E kết hợp giảm đau và phục hồi chức năng.
1. Phương pháp R.I.C.E:
-
Rest (Nghỉ ngơi): Tránh đè trọng lực lên cổ chân, nghỉ ít nhất 24–48 giờ.
-
Ice (Chườm lạnh): Chườm túi đá (bọc khăn) 15–20 phút mỗi 2–3 giờ để giảm sưng.
-
Compression (Băng ép): Dùng băng thun cố định nhẹ nhàng, không quá chặt, tháo khi ngủ.
-
Elevation (Kê cao): Nâng chân cao hơn tim giúp giảm sưng và tuần hoàn máu tốt hơn.
2. Giảm đau và hỗ trợ điều trị:
-
Thuốc giảm đau: Dùng Paracetamol hoặc Ibuprofen theo chỉ định.
-
-
Giảm đau nhanh chóng nhờ tinh dầu thảo mộc.
-
Giúp tiêu viêm, giảm sưng nề hiệu quả.
-
Tăng tuần hoàn máu, hỗ trợ tan máu bầm và phục hồi tổn thương dây chằng.
-
* Ưu điểm của Cao dán Dr. Dư Tuy:
-
Hiệu quả tại chỗ, thẩm thấu sâu vào vùng bị thương
-
Không gây tác dụng phụ toàn thân
-
Dễ sử dụng, tiện lợi tại nhà
3. Bài tập phục hồi chức năng:
Sau 5–7 ngày, khi sưng đau đã giảm, bạn nên tập nhẹ nhàng:
-
Gập duỗi cổ chân
-
Xoay cổ chân
-
Nhón gót, đi bộ nhẹ
Lưu ý: Nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu để chọn bài tập phù hợp.
V. Cách phòng ngừa bong gân cổ chân
Phòng bệnh vẫn tốt hơn chữa bệnh! Hãy lưu ý những điều sau để bảo vệ cổ chân:
-
Khởi động kỹ trước khi chơi thể thao
-
Mang giày phù hợp: Giày thể thao nên có độ bám tốt, hỗ trợ cổ chân
-
Tập luyện đúng kỹ thuật, tránh quá sức
-
Cẩn thận khi đi lại trên địa hình trơn trượt hoặc không bằng phẳng
VI. Kết Luận
Bong gân cổ chân tuy phổ biến nhưng tuyệt đối không nên chủ quan. Xử lý không đúng cách có thể dẫn đến lỏng khớp, thoái hóa, hoặc suy giảm chức năng vận động lâu dài.
Hãy ghi nhớ:
-
Nhận biết sớm dấu hiệu bong gân
-
Áp dụng R.I.C.E đúng cách
-
Sử dụng sản phẩm hỗ trợ như Cao dán Dr. Dư Tuy
-
Theo dõi diễn tiến vết thương, đến gặp bác sĩ nếu có dấu hiệu nghiêm trọng
Bảo vệ cổ chân – bảo vệ sức khỏe vận động của bạn!
