Nhiễm khuẩn da là gì? Triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả

Khi da xuất hiện những nốt đỏ, sưng đau hay mưng mủ. Nhiều người thường chủ quan nghĩ rằng đó chỉ là những vấn đề ngoài da thông thường. Tuy nhiên, đây có thể là dấu hiệu của nhiễm khuẩn da. Một tình trạng phổ biến nhưng nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Vậy nhiễm khuẩn da là gì? Và làm thế nào để nhận biết sớm các triệu chứng? Hãy cùng tìm hiểu những thông tin dưới đây để bảo vệ sức khỏe làn da của bạn một cách tốt nhất.

Nhiễm khuẩn da là gì?

Nhiễm khuẩn da là tình trạng da bị viêm. Tổn thương do sự xâm nhập của các loại vi sinh vật như vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng. Các tác nhân này có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau. Từ nhẹ như nổi mẩn đỏ, ngứa. Đến nặng hơn như sưng, đau, mưng mủ. Thậm chí có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm.

Nguyên nhân và yếu tố gây nhiễm khuẩn da

Nhiễm khuẩn da xảy ra khi vi sinh vật xâm nhập và phát triển trong các lớp da, gây viêm, sưng hoặc hoại tử mô. Tình trạng này có thể bắt nguồn từ nhiều tác nhân khác nhau, từ vi khuẩn, virus, nấm cho đến ký sinh trùng. Hiểu rõ nguyên nhân và yếu tố nguy cơ sẽ giúp bạn chủ động phòng ngừa và hỗ trợ điều trị hiệu quả.

Nguyên nhân gây nhiễm khuẩn ( nhiễm trùng)

• Vi khuẩn là nguyên nhân phổ biến nhất gây nhiễm trùng. Đặc biệt là tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus) và liên cầu khuẩn (Streptococcus). 

• Các loại nấm như nấm da, nấm móng tay, nấm chân có thể gây nhiễm trùng da. 

• Một số loại virus như virus gây bệnh zona thần kinh, thủy đậu, mụn cóc cũng có thể gây nhiễm trùng da. 

• Bệnh ghẻ, chấy rận, rệp giường là những bệnh nhiễm trùng da do ký sinh trùng gây ra. 

• Vết cắt, vết xước, vết bỏng là những con đường thuận lợi để vi sinh vật xâm nhập vào da và gây nhiễm trùng. 

Các yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn da

Sau khi đã hiểu nhiễm khuẩn da do nguyên nhân gì? Điều quan trọng tiếp theo là tìm hiểu nguyên nhân gây ra tình trạng này. Dưới đây là các yếu tố làm khả năng cơ nhiễm khuẩn da:

• Vệ sinh cá nhân kém: Không tắm rửa thường xuyên, không thay quần áo sạch sẽ, hoặc không rửa tay sau khi tiếp xúc với môi trường bẩn là những thói quen làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn.

• Môi trường sống: Sống trong môi trường ẩm ướt, ô nhiễm hoặc có nhiều bụi bẩn tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và bám vào da.

• Các bệnh lý về da như chàm, vảy nến hoặc da quá khô cũng làm tổn thương hàng rào bảo vệ tự nhiên. Khiến da dễ bị vi khuẩn tấn công hơn.

• Tiếp xúc với người bệnh: Nhiễm khuẩn da có thể lây lan từ người này sang người khác qua tiếp xúc trực tiếp hoặc dùng chung đồ dùng cá nhân.

• Suy dinh dưỡng: Chế độ ăn uống thiếu chất. Đặc biệt là thiếu vitamin và khoáng chất, làm hệ miễn dịch suy yếu, tăng nguy cơ mắc bệnh.

Các triệu chứng nhiễm khuẩn da

Nhiễm trùng da có thể có nhiều biểu hiện khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Vùng da bị nhiễm trùng thường có màu đỏ, có thể lan rộng ra xung quanh và vùng da nhiễm trùng có thể bị sưng, phù nề.

• Nhiệt độ da ở vùng bị nhiễm trùng có thể ấm hơn so với các vùng da khác. Khi vùng da đang bị nhiễm trùng có thể gây đau. Đặc biệt khi chạm vào.

• Ngứa là một triệu chứng thường gặp. Đặc biệt trong các trường hợp nhiễm nấm hoặc ký sinh trùng.

• Mụn mủ: Sự hình thành mủ là dấu hiệu của nhiễm trùng do vi khuẩn.

• Da có thể bị bong tróc, đặc biệt ở giai đoạn sau của nhiễm trùng.

• Một số loại nhiễm trùng da có thể gây ra phồng rộp chứa dịch.

• Vùng da bị nhiễm trùng có thể thay đổi màu sắc, có thể là tím, đen hoặc các màu khác, tùy thuộc và mức độ. Và sốt có thể xảy ra nếu nhiễm trùng lan rộng và ảnh hưởng đến toàn thân.

Các loại nhiễm khuẩn da thường gặp

Nhiễm khuẩn da có nhiều dạng khác nhau, từ tổn thương nhẹ như mụn nước đến những vết loét trên da nghiêm trọng. Mỗi loại có nguyên nhân và mức độ nguy hiểm riêng, cần cách điều trị phù hợp. Việc hiểu rõ các dạng phổ biến giúp nhận biết sớm và xử lý kịp thời để tránh biến chứng.

Nhiễm trùng da do vi khuẩn

Nhiễm trùng da do vi khuẩn là tình trạng phổ biến, xảy ra khi tụ cầu khuẩn (Staphylococcus) hoặc liên cầu khuẩn (Streptococcus) xâm nhập vào da. Các bệnh được chia thành hai nhóm:

• Có mủ: gồm chốc lở (mụn nước vỡ tạo vảy vàng nâu, dễ lây ở trẻ em), viêm nang lông (mụn mủ nhỏ ở lỗ chân lông), nhọt (túi mủ lớn, đau ở chân lông) và áp xe (ổ mủ sâu dưới da, gây đau nhức, sưng tấy).

• Không có mủ: gồm viêm mô tế bào (nhiễm trùng sâu, da sưng nóng đỏ, lan nhanh) và viêm quầng (nhiễm trùng nông hơn, da đỏ có bờ rõ, thường kèm sốt cao).

Nhiễm trùng da do virus

Nhiễm khuẩn da do virus là tình trạng da bị tổn thương bởi nhiều loại virus khác nhau. Dù triệu chứng có thể giống nhiễm khuẩn do vi khuẩn, nhưng cách điều trị lại khác hoàn toàn.

• Các bệnh thường gặp: mụn rộp (Herpes simplex), thủy đậu (varicella-zoster), sùi mào gà và hạt cơm (HPV), tay chân miệng (Enterovirus). Các bệnh này thường gây mụn nước, loét, hoặc nốt sùi trên da và niêm mạc.

• Triệu chứng chung: phát ban, nổi mụn nước/mụn có mủ, kèm ngứa rát, đau, sốt, mệt mỏi và sưng hạch bạch huyết.

Nhiễm trùng do ký sinh trùng

Nhiễm trùng da do ký sinh trùng xảy ra khi da bị tấn công bởi ve, rận, chấy, bọ chét hoặc ấu trùng giun sán. Các bệnh này thường gây ngứa dữ dội, khó chịu và có thể biến chứng nếu không điều trị kịp thời.

• Ghẻ (Sarcoptes scabiei): Ký sinh dưới da, gây ngứa nhiều về đêm, thường ở kẽ ngón tay, cổ tay, nách, bẹn...

• Chấy rận: Sống ở tóc, lông mu hoặc vùng lông khác, hút máu gây ngứa và dễ làm da kích ứng, nhiễm trùng.

• Ấu trùng giun đũa chó/mèo (Toxocara): Gây tình trạng “ấu trùng di chuyển dưới da” với các đường ngoằn ngoèo đỏ kèm ngứa.

• Bọ chét: Cắn để hút máu, tạo nốt đỏ ngứa, thường tập trung ở chân và mắt cá.

Nhiễm trùng da do nấm

Nhiễm trùng da do nấm là tình trạng da bị tổn thương bởi nấm ký sinh, thường phát triển ở môi trường ẩm ướt. Tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng bệnh gây khó chịu, mất thẩm mỹ và dễ lây lan nếu không điều trị sớm.

• Hắc lào (lác đồng tiền): Do nấm Dermatophytes gây ra, xuất hiện mảng đỏ hình tròn hoặc bầu dục, viền rõ, ngứa rát.

• Nấm kẽ: Thường gặp ở kẽ chân, tay, gây ngứa và có thể dẫn đến lở loét trên da.

• Lang ben: Do nấm Pityrosporum, tạo các đốm da loang lổ màu trắng, hồng hoặc nâu ở lưng, ngực, cổ.

• Nấm móng: Làm móng dày, đổi màu, dễ gãy và biến dạng.

• Nấm da đầu: Gây bong tróc, ngứa, rụng tóc và có vảy.

Chẩn đoán bệnh nhiễm khuẩn da

Khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường trên da, nhiều người khó xác định nguyên nhân là do nấm, vi khuẩn, virus hay ký sinh trùng. Việc chẩn đoán đúng tác nhân gây bệnh là bước quan trọng đầu tiên để có hướng điều trị hiệu quả, ngăn ngừa lây lan và hạn chế bệnh tiến triển nặng.

Thăm khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ quan sát trực tiếp các biểu hiện trên da để phân biệt loại nhiễm trùng. Nhiễm khuẩn do vi khuẩn thường có mụn mủ, nhọt hoặc chốc lở kèm mủ vàng; nhiễm virus xuất hiện mụn nước nhỏ như thủy đậu, mụn rộp hay các nốt sùi; nhiễm nấm thường tạo mảng tròn viền rõ hoặc các đốm loang lổ trên da; còn nhiễm ký sinh trùng gây ngứa dữ dội về đêm, có đường hầm li ti hoặc ban đỏ do vết cắn.

Xét nghiệm

Nếu triệu chứng chưa rõ ràng, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm chuyên sâu như soi tươi, nuôi cấy mẫu da, tóc, móng để tìm vi nấm; xét nghiệm máu để phát hiện virus hay kháng thể; hoặc sinh thiết da trong những trường hợp phức tạp cần phân tích mô dưới kính hiển vi.

Lời khuyên từ các chuyên gia

Người bệnh không nên tự chẩn đoán hay tự điều trị tại nhà, vì có thể khiến bệnh nặng hơn và khó chữa trị về sau. Tốt nhất hãy đến cơ sở da liễu uy tín để được bác sĩ thăm khám, tư vấn và đưa ra phác đồ điều trị an toàn, phù hợp.

Các phương pháp điều trị nhiễm trùng da

Khi đã hiểu rõ về nhiễm khuẩn da là gì? và các nguyên nhân gây bệnh, việc tìm ra phương pháp điều trị phù hợp là bước tiếp theo. Tùy thuộc vào tác nhân gây bệnh. Bác sĩ sẽ đưa ra các phác đồ điều trị khác nhau để mang lại hiệu quả tốt nhất.

Điều trị nhiễm trùng da do vi khuẩn

• Dùng kháng sinh: Với nhiễm trùng da nhẹ, bác sĩ thường kê thuốc bôi ngoài da; trường hợp nặng hơn cần dùng kháng sinh uống, còn ca nghiêm trọng phải điều trị bằng tiêm truyền tĩnh mạch để ngăn nguy cơ nhiễm trùng máu.

• Làm sạch vết thương: Vết thương nên được rửa hằng ngày bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn. Nếu có áp xe hay nhọt lớn, bác sĩ sẽ rạch mủ để giảm sưng đau và giúp vết thương nhanh lành.

Chữa trị nhiễm khuẩn da do virus

• Sử dụng thuốc kháng virus: Trong các bệnh như mụn rộp hay zona thần kinh, bác sĩ thường kê thuốc kháng virus dạng uống hoặc bôi ngoài da để ức chế sự phát triển của virus, giảm đau và rút ngắn thời gian mắc bệnh.

• Kiểm soát triệu chứng: Người bệnh có thể được chỉ định dùng thuốc giảm đau, hạ sốt khi sốt cao hoặc đau rát nhiều, kết hợp với kem bôi chống ngứa để làm dịu cảm giác khó chịu trong thủy đậu hay zona. Vết thương cần được vệ sinh bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn nhằm ngăn ngừa nhiễm trùng thứ phát do vi khuẩn.

• Tăng cường sức đề kháng: Nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước và bổ sung dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp cơ thể có sức chống lại virus và hồi phục nhanh hơn.

Chữa bệnh nhiễm khuẩn da do nấm

Đối với nhiễm trùng da do nấm, việc điều trị cần tập trung vào việc tiêu diệt nấm và ngăn chặn sự phát triển của chúng. Tương tự như các bệnh nhiễm trùng da khác. Việc điều trị sẽ tùy thuộc vào loại nấm, vị trí và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

• Dùng thuốc kháng nấm: thuốc bôi ngoài da cho trường hợp nấm nhẹ hoặc thuốc uống trong trường hợp nấm nặng, lan rộng

• Giữ vệ sinh và khô ráo: Nấm phát triển mạnh trong môi trường ẩm ướt. Do đó, việc giữ vệ sinh cá nhân, giữ cho vùng da bị nấm luôn sạch sẽ và khô ráo là cực kỳ quan trọng. Bạn nên thường xuyên thay quần áo, khăn tắm và tránh dùng chung đồ với người khác.

• Đối với trường hợp nấm da đầu, bác sĩ có thể chỉ định dùng dầu gội có chứa Ketoconazole để điều trị.

Điều trị nhiễm trùng da do các loại ký sinh trùng

Điều trị nhiễm trùng do ký sinh trùng cần dựa trên việc xác định chính xác loại ký sinh trùng gây bệnh để xây dựng phác đồ phù hợp. Các tác nhân này có thể ký sinh ở da, đường ruột, máu hoặc các cơ quan nội tạng, vì vậy cách điều trị ở mỗi trường hợp sẽ khác nhau.

Với các loại ký sinh trùng ngoài da như ghẻ hay chấy, bác sĩ thường kê thuốc bôi đặc hiệu. Hai loại thuốc phổ biến là Permethrin, có tác dụng làm tê liệt hệ thần kinh ký sinh trùng khiến chúng chết dần, và Ivermectin, được sử dụng để điều trị nhiều bệnh lý ký sinh trùng trên da.

Cách phòng ngừa nhiễm trùng da

Cách phòng ngừa nhiễm trùng da hiệu quả nhất là kết hợp giữa vệ sinh cá nhân đúng cách và duy trì một lối sống lành mạnh. Dưới đây là những biện pháp cụ thể bạn có thể áp dụng:

Vệ sinh cá nhân đúng cách

• Rửa tay thường xuyên: Đây là cách đơn giản và hiệu quả nhất để ngăn vi khuẩn lây lan. Hãy rửa tay bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

• Tắm rửa hàng ngày: Tắm rửa đều đặn giúp loại bỏ bụi bẩn, mồ hôi và vi khuẩn trên da.

• Chăm sóc vết thương đúng cách: Khi có vết cắt, vết xước hoặc côn trùng cắn, hãy làm sạch vết thương bằng xà phòng nhẹ và nước, sau đó băng lại bằng gạc vô trùng.

• Không nặn mụn hoặc gãi: Tránh nặn mụn hoặc gãi các vết thương để ngăn vi khuẩn xâm nhập sâu hơn.

Lối sống lành mạnh

• Chế độ ăn uống hợp lý: Ăn nhiều rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu vitamin C, E, kẽm để tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể.

• Uống đủ nước: Uống đủ nước giúp da luôn ẩm và khỏe mạnh.

• Tránh dùng chung đồ cá nhân: Không dùng chung khăn tắm, dao cạo râu, quần áo... với người khác để tránh lây lan vi khuẩn và nấm.

• Kiểm soát bệnh nền: Nếu bạn có các bệnh lý như tiểu đường, cần kiểm soát bệnh tốt để không làm suy yếu hệ miễn dịch.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Bạn nên đi gặp bác sĩ ngay khi xuất hiện các dấu hiệu nhiễm trùng da sau:

• Sốt cao, ớn lạnh: Đây là dấu hiệu cho thấy nhiễm trùng có thể đã lan vào máu.

• Vết thương sưng, nóng, đỏ, đau dữ dội: Vết thương ngày càng sưng to, lan rộng và gây đau đớn là dấu hiệu nhiễm trùng đang trở nên nghiêm trọng.

• Có mủ, dịch bất thường: Vết thương chảy mủ có mùi hôi hoặc dịch bất thường. Đây là dấu hiệu của nhiễm trùng nặng.

• Tình trạng bệnh không thuyên giảm: Nếu bạn đã tự chăm sóc vết thương tại nhà trong vài ngày mà không thấy cải thiện, thậm chí còn nặng hơn.

• Cơ thể suy nhược, mệt mỏi: Nhiễm trùng có thể khiến cơ thể mệt mỏi, suy nhược, ăn uống kém.

• Vết thương xuất hiện ở các vị trí nhạy cảm: Vết thương ở vùng mặt, mắt, cổ hoặc bộ phận sinh dục cần được thăm khám sớm để tránh các biến chứng nguy hiểm.

Tổng kết

Hy vọng rằng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về nhiễm khuẩn da là gì? và các biện pháp phòng ngừa, điều trị hiệu quả. Để bảo vệ làn da và sức khỏe của chính mình. Bạn đừng chủ quan trước bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Hãy lắng nghe cơ thể, chủ động chăm sóc bản thân và tìm đến sự tư vấn từ các chuyên gia da liễu khi cần. 

Phòng khám Dr. Dư Tuy luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên hành trình chăm sóc da khoa học và an toàn. Hãy liên hệ với chúng tôi để được thăm khám và chữa trị kịp thời.