Sự thật đáng sợ sau tai biến: Không phải liệt mà là loét!

Tai biến mạch máu não (đột quỵ) là một trong những bệnh lý nguy hiểm, để lại nhiều di chứng nặng nề cho người bệnh. Khi nhắc đến hậu quả sau tai biến, đa số mọi người nghĩ ngay đến liệt nửa người, rối loạn ngôn ngữ hay suy giảm trí nhớ. Tuy nhiên, có một biến chứng âm thầm, ít ai để ý nhưng lại gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng sống của bệnh nhân: loét do tỳ đè.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu vì sao loét sau tai biến lại nguy hiểm đến vậy, các dấu hiệu nhận biết sớm và đặc biệt là cách phòng ngừa hiệu quả.

I. Loét sau tai biến là gì?

Loét sau tai biến, hay còn gọi là loét do tỳ đè, là tình trạng vùng da và mô mềm bị tổn thương do phải chịu áp lực kéo dài, thường gặp ở bệnh nhân nằm lâu, ít cử động.

Vì sao bệnh nhân tai biến dễ bị loét?

• Sau tai biến, nhiều bệnh nhân mất khả năng vận động, không thể tự xoay trở mình.

• Các vùng tỳ đè như xương cùng cụt, gót chân, vai, khuỷu tay… bị ép lâu ngày khiến máu nuôi không đủ.

• Khi đó, da bắt đầu đỏ, thâm tím, rồi tiến triển thành vết loét sâu, gây nhiễm trùng và hoại tử.

II. Tại sao loét sau tai biến lại đáng sợ hơn cả liệt?

Nhiều gia đình tập trung vào phục hồi chức năng vận động mà quên mất việc phòng loét. Thực tế, biến chứng này mang lại nhiều hệ lụy:

1. Ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng

• Đau đớn kéo dài: Bệnh nhân cảm thấy đau nhức dữ dội ở vùng loét.

• Nguy cơ nhiễm trùng máu: Vết loét nặng có thể lan rộng, gây nhiễm trùng huyết, đe dọa tính mạng.

• Chậm hồi phục: Người bệnh mất sức, suy kiệt, quá trình phục hồi chức năng bị gián đoạn.

2. Gánh nặng tâm lý và kinh tế

• Mùi hôi hoại tử từ vết loét khiến bệnh nhân và người nhà đều bị ám ảnh.

• Việc chăm sóc, thay băng, điều trị vết loét tốn nhiều thời gian, chi phí, làm tăng áp lực cho gia đình.

III. Những vị trí thường bị loét sau tai biến

Loét không xuất hiện ngẫu nhiên mà tập trung ở những điểm tỳ đè khi bệnh nhân nằm lâu:

• Vùng cùng cụt: Đây là vị trí hay gặp nhất.

• Gót chân: Khi nằm ngửa, gót chân luôn bị tì xuống giường.

• Xương vai, khuỷu tay: Bệnh nhân nằm nghiêng dễ bị loét ở những vùng này.

• Hông và đầu gối: Khi bệnh nhân gầy, mô mỡ ít, da càng dễ tổn thương.

IV. Dấu hiệu nhận biết sớm loét do tỳ đè

Phát hiện sớm là yếu tố quyết định trong phòng ngừa loét. Người nhà cần chú ý:

• Da đỏ kéo dài ở vùng tỳ đè, ấn vào không đổi màu.

• Vùng da bị thâm tím, nóng rát, phù nề.

• Xuất hiện mụn nước, bong tróc da.

• Nặng hơn là vết loét sâu, có mủ, mùi hôi.

✅ Khi thấy dấu hiệu đỏ da, cần xử lý ngay trước khi tiến triển thành loét.

V. Cách phòng ngừa loét sau tai biến hiệu quả

Loét hoàn toàn có thể phòng tránh nếu người nhà chú ý chăm sóc đúng cách.

1. Thường xuyên trở mình cho bệnh nhân

• Giúp bệnh nhân thay đổi tư thế ít nhất 2 giờ/lần.

• Luân phiên nằm ngửa, nghiêng trái, nghiêng phải để giảm áp lực vùng cùng cụt, gót chân.

2. Giữ vệ sinh và chăm sóc da

• Vệ sinh da hàng ngày, đặc biệt vùng dễ loét.

• Lau sạch mồ hôi, nước tiểu, phân dính, và thấm khô nhẹ nhàng.

• Tránh để da ẩm ướt kéo dài.

3. Sử dụng dụng cụ hỗ trợ

• Dùng đệm hơi chống loét, gối mềm hoặc vòng cao su để giảm áp lực.

• Chèn gối giữa hai đầu gối hoặc dưới gót chân khi nằm nghiêng/ngửa. 

4. Dinh dưỡng đầy đủ

• Tăng cường protein, vitamin C, kẽm để giúp da và mô phục hồi tốt.

• Đảm bảo uống đủ nước để da không bị khô nứt.

5. Quan sát và xử trí sớm

• Kiểm tra hàng ngày các vùng tỳ đè.

• Nếu thấy da đỏ bất thường, cần báo cho nhân viên y tế để có hướng xử lý kịp thời và sử dụng thuốc điều trị đặc hiệu ngay từ đầu, tránh lở loét lan rộng.

VI. Khi nào cần đưa bệnh nhân đi khám bác sĩ?

Không nên chủ quan khi thấy vết loét. Bệnh nhân cần được đưa đi khám nếu:

• Da xuất hiện vết loét rộng, sâu, chảy dịch.

• Có mùi hôi, sưng nóng, đau nhức dữ dội.

• Bệnh nhân sốt, mệt mỏi, có dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân.

Trong những trường hợp này, bác sĩ sẽ đánh giá mức độ loét và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

VII. Lời khuyên từ bác sĩ

Loét do tỳ đè không chỉ là một biến chứng bình thường, mà có thể trở thành yếu tố nguy hiểm đe dọa tính mạng bệnh nhân tai biến.

Chỉ cần một chút quan tâm và chăm sóc đúng cách, người nhà hoàn toàn có thể giúp bệnh nhân tránh được tình trạng đau đớn, nhiễm trùng và nâng cao chất lượng sống.

VIII. Kết luận

Sự thật đáng sợ sau tai biến không phải là liệt, mà chính là loét.
Đừng để người thân của bạn phải chịu thêm đau đớn chỉ vì một biến chứng hoàn toàn có thể phòng ngừa.

✅ Hãy nhớ: Trở mình – Vệ sinh – Dụng cụ hỗ trợ – Dinh dưỡng – Quan sát sớm.

Đây chính là 5 nguyên tắc vàng để bảo vệ bệnh nhân tai biến khỏi biến chứng loét nguy hiểm.