Trên 40 tuổi dễ bị giãn tĩnh mạch chân: Nguyên nhân & cách phòng tránh

Bước qua tuổi 40, cơ thể bắt đầu có nhiều thay đổi rõ rệt. Một trong những vấn đề thường gặp nhưng lại ít được quan tâm chính là giãn tĩnh mạch chi dưới. Không ít người phát hiện những gân xanh nổi ngoằn ngoèo dưới da chân mà không hề biết đó là dấu hiệu cảnh báo hệ thống tĩnh mạch đang bị tổn thương.

Vậy giãn tĩnh mạch chân thực chất là gì, tại sao lại xuất hiện nhiều ở độ tuổi trung niên, biến chứng nguy hiểm ra sao và quan trọng nhất – chúng ta phải làm gì để phòng tránh? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn đầy đủ và chi tiết.

I. Hiểu đúng về hệ thống tĩnh mạch trong cơ thể

1. Hệ thống mạch máu

Cơ thể người có một mạng lưới mạch máu khổng lồ, bao gồm động mạch, tĩnh mạch và mao mạch. Nếu nối toàn bộ lại, tổng chiều dài có thể lên tới hơn 100.000 km – đủ để quấn quanh Trái Đất hơn 2 vòng.

Trong đó:

• Động mạch mang máu giàu oxy từ tim đi nuôi cơ thể.

• Tĩnh mạch đưa máu nghèo oxy từ các cơ quan trở về tim.

• Mao mạch là cầu nối giữa động mạch và tĩnh mạch, diễn ra trao đổi chất.

2. Van tĩnh mạch chi dưới – “cánh cửa một chiều”

Điểm đặc biệt của tĩnh mạch ở chân là có nhiều van tĩnh mạch nhỏ, hoạt động như những cánh cửa một chiều. Chúng cho phép máu chỉ chảy ngược về tim, ngăn không cho máu dồn xuống chân.

Nhờ cơ chế này, máu mới có thể vượt trọng lực để trở lại tim, giữ cho đôi chân khỏe mạnh.

II. Khi van tĩnh mạch bị tổn thương

1. Nguyên nhân khiến van yếu đi

Theo thời gian, hoặc do các yếu tố như đứng lâu, béo phì, mang thai, lười vận động… những van tĩnh mạch có thể trở nên yếu hoặc hỏng.

2. Cơ chế hình thành giãn tĩnh mạch

• Khi van còn khỏe: máu được đẩy về tim thuận lợi.

• Khi van suy yếu: một phần máu vẫn về tim, nhưng một phần bị dồn lại ở chân, tạo thành tình trạng ứ máu.

3. Dấu hiệu ban đầu

• Ứ máu nhẹ → xuất hiện vài gân xanh nổi trên bề mặt da.

• Ứ máu nhiều → các tĩnh mạch phình to, nổi rõ dưới da, trông như những “con giun ngoằn ngoèo”.

III. Hậu quả khi máu ứ đọng lâu ngày

1. Triệu chứng thường gặp

• Chân nặng, mỏi, cảm giác đau tức, nhất là sau khi đứng lâu.

• Sưng phù mắt cá hoặc bắp chân, nặng hơn vào buổi chiều.

• Da khô, sậm màu, dễ ngứa, nứt nẻ.

2. Biến chứng nguy hiểm – loét tĩnh mạch

Biến chứng đáng sợ nhất của giãn tĩnh mạch là loét da tĩnh mạch:

• Ban đầu chỉ là một vết xước nhỏ.

• Do máu ứ đọng, vết thương khó lành, ngày càng loang rộng, rỉ dịch và đau đớn.

• Nhiều bệnh nhân phải chịu đựng vết loét suốt nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến công việc và sinh hoạt.

IV. Những yếu tố nguy cơ thường gặp ở người trên 40 tuổi

1. Tuổi tác

Tuổi càng cao, thành mạch và van tĩnh mạch càng mất tính đàn hồi, dễ bị tổn thương.

2. Nghề nghiệp phải đứng lâu hoặc ngồi nhiều

Giáo viên, nhân viên bán hàng, công nhân đứng băng chuyền… hoặc dân văn phòng ngồi nhiều giờ liên tục đều dễ bị giãn tĩnh mạch.

3. Di truyền

Nếu trong gia đình có người bị giãn tĩnh mạch, nguy cơ của bạn sẽ cao hơn.

4. Béo phì

Cân nặng dư thừa tạo áp lực lớn lên hệ tĩnh mạch chân, khiến van nhanh hỏng.

5. Phụ nữ sau sinh

Thai kỳ và hormone thay đổi là những yếu tố thúc đẩy suy van tĩnh mạch.

V. Cách phòng tránh giãn tĩnh mạch chân

Thay đổi thói quen sinh hoạt

• Nếu phải đứng lâu: sau 30–60 phút nên thay đổi tư thế, đi lại nhẹ nhàng.

• Khi ngồi: hạn chế vắt chéo chân quá lâu.

• Khi nghỉ ngơi tại nhà: có thể kê cao chân 10–15 cm để máu dễ chảy về tim.

Luyện tập thể dục

Các bài tập đơn giản nhưng rất hiệu quả:

• Đi bộ hằng ngày.

• Đạp xe đạp.

• Bơi lội.

• Tập co duỗi cổ chân để kích hoạt “bơm cơ bắp chân”.

Giữ cân nặng hợp lý

Thừa cân không chỉ gây bệnh tim mạch, tiểu đường mà còn tăng áp lực lên tĩnh mạch chi dưới.

Chọn giày dép phù hợp

• Tránh giày quá cao gót hoặc quá chật.

• Ưu tiên giày thoải mái, hỗ trợ tốt cho bàn chân.

Sử dụng vớ y khoa

Đây là phương pháp hỗ trợ hiệu quả cho người đã có dấu hiệu giãn tĩnh mạch. Vớ y khoa giúp tạo áp lực đều, hỗ trợ máu lưu thông lên tim.

VI. Điều trị giãn tĩnh mạch khi đã xuất hiện biến chứng

1. Điều trị nội khoa

• Dùng thuốc tăng cường thành mạch, giảm ứ máu.

• Mang vớ y khoa thường xuyên.

2. Can thiệp y khoa

• Tiêm xơ tĩnh mạch: làm xơ hóa và loại bỏ tĩnh mạch bị hỏng.

• Laser nội mạch hoặc sóng cao tần: ít xâm lấn, hiệu quả nhanh.

• Phẫu thuật: áp dụng trong trường hợp nặng.

3. Điều trị vết loét tĩnh mạch

Nếu đã có loét, việc điều trị cần kiên trì và chuyên sâu. Người bệnh có thể tham khảo thêm tại các website y tế uy tín như caodanvetthuong.vn hoặc drdutuy.vn, nơi đã có nhiều bệnh nhân được điều trị thành công.

VII. Lời kết

Giãn tĩnh mạch chân là một bệnh lý mạn tính, tiến triển âm thầm nhưng có thể để lại nhiều hậu quả nặng nề, đặc biệt ở người trên 40 tuổi. Tin vui là nếu được phát hiện sớm và thay đổi lối sống hợp lý, chúng ta hoàn toàn có thể phòng tránh hoặc làm chậm tiến triển của bệnh.

✅ Hãy nhớ: đứng lâu thì đi lại, ngồi nhiều thì duỗi chân, tập thể dục đều đặn, giữ cân nặng hợp lý và đừng quên kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Bảo vệ đôi chân khỏe mạnh chính là bảo vệ chất lượng cuộc sống của bạn!